Anlamlı Bir Kitap: A Meaningful World
Bir kaç gün önce bir dostum "sence 2006'da yayınlanan en iyi kitaplar nelerdi" diye sorunca, aklıma ilk gelen başlık A Meaningful World: How the Arts And Sciences Reveal the Genius of Nature oldu. Yani, Anlamlı Bir Dünya: Bilim ve Sanat Doğa'nın Dehasını Nasıl Ortaya Çıkarıyor. Her ikisi de hem teolog hem de felsefeci olan Benjamin Wiker ile Jonathan Witt'in birlikte kaleme aldığı bu eser, gerçekten de dikkate değer.
Akıllı Tasarım teorisini bu sitede çok işledik ve yeri geldikçe işlemeye devam edeceğiz. Wiker ve Witt'in kitabı ise, evrendeki tasarım kanıtlarının biyolojik dünyanın daha ötesinde, doğanın fiziksel ve kimyasal ahenginde ve hatta insan dehasının yapısında da var olduğunu gösteriyor. Dünyamız, Wiker ve Witt'e göre, materyalist düşünürlerin ısrarlı "anlamsızlık" iddiasının aksine, anlamlılıkla dolu. Ve bu anlam, evrenin bir Yaratıcı'sının olduğunun kanıtı.
Kitabın giriş bölümünü, A Meaningful World sitesinden ücretsiz indirmek mümkün. İngilizce okuyan herkese tavsiye ederim.
Sözkonusu giriş bölümünde yazarlar öncelikle kökenleri eski Yunan'ın Epikür gibi düşünürlerine uzanan, asıl yükselişini ise 19. yüzyılda yaşayan materyalizmi kısaca ele alıyorlar. Bu felsefenin, anlamlı ve amaçlı gibi görünen her şeyi amaçsız maddi varlıklara indirgemek için uğraştığını, buradan da nihilizm, yani "hiççilik" düşüncesinin doğduğunu belirtiyorlar. Yazarlara göre, Alman filozog Nietzsche'nin ateşli savunucusu olduğu nihilizm, 20. yüzyılda popüler kültür yoluyla kitlelere aşılanıp duruyor. Woody Allen filmleri veya (Türkiye'de de yayınlanan) "Seinfeld" gibi diziler, topluma hayatın anlamsızlığı mesajını veriyor.
Topluma hayatın anlamsızlığı mesajını veren sanırım daha pek çok popüler kültür örneği var Türkiye'de. Bazı TV dizisi ve programlarının, nihilizm kelimesini duymamış, hayatında eline felsefe kitabı almamış, ama yine de bu felsefeyi içselleştirmiş kişiler tarafından üretildiği sezilebiliyor. (Bütün zihinsel mesaisi “şu pop star ötekine ne dedi” veya “kim kimi kiminle aldatıyor” gibi sorular üzerinde odaklanmış “televole kültürü” temsilcilerinin, evrenin ve hayatın anlamı konusunda lümpen bir nihilizmi temsil ettiğini düşünüyorum.)
Wiker ve Witt, nihilizmin günümüzde sanki somut bir gerçek gibi gösterildiğine işaret ettikten sonra şöyle diyorlar: "Oysa anlamsızlık varsayımı, sadece bir varsayımdır. [Aslında] çoğu insanı, apaçık olanı görmekten alıkoyan bir dogmadır: evren, anlamsız olmak bir yana, bir büyük sanat eserine benzemektedir ve kompleks, içiçe geçmiş ve anlaşılabilir bir düzene sahiptir."
Bazı bilim adamları nihilizmi bir önkabul olarak almış durumdalar. Ancak aslında bizzat bilim faaliyetinin kendisi, Wiker ve Witt'e göre, nihilizmle çelişik. Ünlü ateist [ve koyu Akıllı Tasarım karşıtı] fizikçi Steven Weinberg'in evrenin anlamsız olduğunu iddia ettikten sonra, bilim adamlarının "veriler arasındaki anlamı keşfettiklerinden" söz etmesi, yazarlara göre, Weinberg ve benzerlerinin çelişkisini ortaya koyuyor. Çünkü bizzat evrenin bilim yoluyla anlaşılabilir bir düzene ve yasalara sahip olması, evrenin anlamsız değil anlamlı olduğunu gösteriyor.
Bu gibi gerçekleri hoş, yalın ve akıcı bir dille anlatan "A Meaningful Word" (Anlamlı Bir Dünya) gerçekten de anlamlı bir kitap. Benim 2006'nın en iyi kitapları listemde önde geliyor. Şiddetle tavsiye ediyorum...